خالی کردن زانو یا ناپایداری زانو، احساسی است که با چرخش و حرکت زانو هنگام انجام فعالیت های ساده و یا حین ورزش همراه می باشد و می تواند در پی عواملی از جمله آسیب رباط ها ایجاد شود.
امکان درمان خالی کردن زانو با روش های غیر جراحی مانند فیزیوتراپی و آب درمانی وجود دارد. در صورتی که نیاز به انجام جراحی باشد، از روش های کم تهاجمی کمک گرفته خواهد شد.
علائم و نشانه های خالی کردن زانو
توصیه می شود در صورت مواجه با علائم زیر، به متخصص ارتوپدی و فوق تخصص جراحی زانو مراجعه شود:
- علائم مکانیکی مانند قفل کردن زانو هنگام حرکت و یا خم کردن زانو
- حرکات چرخشی به همراه شنیده شدن صدا از داخل زانو
- درد مکرر و ناتوانی در صاف نگه داشتن زانو
میزان تاثیر خالی کردن زانو بر کیفیت زندگی باید مورد بررسی قرار بگیرد.
علت خالی کردن زانو چیست؟
آسیب ها و دیگر شرایط نیز می توانند در خالی کردن زانو دخیل باشد. از جمله دلایل شایع می توان به موارد زیر اشاره کرد:
آسیب دیدگی یا پارگی رباط زانو
یکی از دلایل اصلی خالی کردن زانو؛ آسیب دیدگی یا پارگی رباط زانو است. همان طور که می دانید رباط ها نقش بسزایی در حرکت مفصل زانو و همچنین تثبیت آن دارند.
- پارگی رباط صلیبی قدامی که عمدتا حین انجام فعالیت های ورزشی اتفاق می افتد.
- آسیب رباط صلیبی خلفی که عمدتا ناشی از تصادفات رانندگی می باشد.
- آسیب رباط داخلی زانو
پیچ خوردن زانو
تغییر جهت ناگهانی یا زمین خوردن می تواند یکی از دلایل ایجاد کشیدگی در زانو شود. اصولا حتی پیچ خوردگی های ساده نیز می تواند باعث کشیدگی و خالی شدن زانو شود.
این شرایط می تواند باعث ایجاد درد در ناحیه زانو و اختلالات حرکتی را در فرد ایجاد کند. پیچ خوردن زانو که اصولا در حین انجام فعالیت های ورزشی اتفاق می افتد می تواند یکی از دلایل اصلی خالی کردن زانو باشد.
پارگی مینیسک زانو
آسیب دیدگی یا پارگی مینیسک زانو یکی از رایج ترین آسیب های ورزشی زانو است که اصولا در بین رقصندگان و افرادی که ورزشکارن و حرکات چرخشی انجام می دهند اتفاق می افتد.
تغییرات ساییدگی و آرتروز
خالی کردن زانو می تواند به دلیل تغییرات ساییدگی در ناحیه زانو نیز ایجاد می شود. برای مثال اصولا افرادی که به آرتروز زانو مبتلا هستند از خالی کردن زانو شکایت می کنند. همچنین افرادی که پوکی استخوان مبتلا هستند ممکن است خالی کردن زانو را تجربه کنند. علت خالی کردن زانو در سنین بالا که آرتروز وجود دارد میتواند درد و ضعف عضله باشد، و یا حتی بدلیل گیر کردن منیسک آسیب دیده و یا تکه های جدا شده استخوان در مفصل و بین استخوانهای زانو باشد.
افزایش سن
افزایش سن نیز می تواند یکی از دلایل خالی کردن زانو باشد. طبیعتاً با افزایش سن، عضلات و بافت های اطراف آن به مرور ضعیف می شوند که مفصل زانو نیز این قاعده مستثنی نیست. و ضعف عضله چهارسر زانو از علل شایع خالی کردن زانو میباشد.
استئوآرتریت زانو
در استئوآرتریت زانو، ساییدگی تدریجی زانو منجر به بروز درد، ورم و کاهش دامنه حرکتی خواهد شد. این حالت عمدتا در افراد میانسال مشاهده می شود.
ناپایداری کشکک زانو (پاتلا)
ناپایداری پاتلا نیز می تواند باعث جابجایی کاسه زانو شود. این مشکل بیشتر در خانمهای جوان رخ و حین انجام فعالیت روزمره رخ میدهد. خالی کردن زانو اغلب افراد فعالی که کارهای سنگین انجام می دهند مانند ورزشکاران و رقاصان را درگیر می کند.
خالی کردن زانو چگونه تشخیص داده می شود؟
اگر مفصل زانو و یا رباط های اطراف شل شده باشند، فوق تخصص ارتوپدی و جراح زانو به خالی کردن زانو مشکوک خواهد شد. در مرحله بعد، باید مشخص گردد که آیا آسیب و یا دیگر شرایط موجود در زانو باعث ضعف و بی ثباتی شده است یا خیر.
در طول جلسات معاینه، اقدامات زیر از سوی پزشک انجام خواهد شد:
- معاینه فیزیکی و بررسی حرکات زانو و شنیده شدن هر گونه صدا از داخل زانو
- بررسی سوابق پزشکی از جمله سابقه آسیب
- تست های تصویربرداری مانند اشعه ایکس، سی تی اسکن و MRI به منظور بررسی شکستگی و یا آسیب های رباط و یا آسیب غضروف مفصلی
درمان خالی کردن زانو
درمان خالی کردن زانو با توجه به میزان شدت درگیری زانو و علت بروز آن در نظر گرفته می شود. در صورت وجود پارگی جزئی رباط، اغلب نیازی به درمان جراحی نخواهد بود. درمان های غیر جراحی عبارتند از:
- استراحت در منزل، استفاده از کمپرس یخ و بالا نگه داشتن پا به منظور کاهش درد و التهاب
- مصرف داروهای ضد التهابی و غیر استروئیدی با هدف تسکین درد و التهاب
- بریس (زانو بند) زانو به منظور محافظت از زانو تا زمان طی شدن روند بهبودی
- فیزیوتراپی با هدف بهبود استحکام و دامنه حرکتی مفصل
در صورتی که میزان آسیب شدید باشد، جراحی از سوی پزشک و جراح آسیب های ورزشی زانو تجویز خواهد شد.
در صورتی که احساس درد در زانو ادامه دار باشد، راه هایی به منظور پیشگیری از بروز آسیب های بیشتر در نظر گرفته خواهد شد. استفاده از عصا و انجام تمرینات استقامتی از جمله راه های ساده ای هستند که می توانند از بروز ناپایداری و خالی کردن زانو پیشگیری کنند.
فیزیوتراپی برای درمان خالی کردن زانو
اصولا افرادی که دچار پوکی استخوان یا آسیب دیدگی زانو هستند می توانند از فیزیوتراپی برای درمان خالی کردن زانو استفاده کنند. فیزیوتراپی پس از جراحی زانو می تواند در توانبخشی بیمار و بهبود سریعتر بیمار نقش بسزایی داشته باشد. اگر ناپایداری زانو به دلیل آرتروز زانو یا آسیب هایی که به زانو وارد شده است باشد، ممکن است متخصصین برای درمان درد از لیزر تراپی، اوزون درمانی، مگنت و ورزشهای حرکتی کمک بگیرند.
تغییر در سبک زندگی
با تغییر در سبک زندگی و رعایت چند مورد بسیار جزئی می توانید در فرایند درمان خالی کردن زانو نقش بسزایی داشته باشید. برای مثال افرادی که دچار اضافه وزن هستند، بیشتر از سایر افراد در معرض خطر خالی کردن زانو هستند بنابراین به این افراد توصیه می شود که در کاهش وزن خود کوشا باشند و مصرف مکمل ها برای بهبود مشکلات زانو فراموش نشود. فرسایش مفاصل با افزایش سن امری طبیعی است و مصرف ویتامین هایی مانند ویتامین سی و دی به افراد مسن توصیه می شود. اگر تشخیص ضعف عضلات باشد، آب درمانی و فیزیوتراپی از بهترین روشهای درمان خالی کردن زانو است.
عمل جراحی
در برخی مواد که التهاب مفصل زانو یا آسیب دیدگی زانو باعث خالی شدن زانو می شود، ممکن است برای درمان نیاز به جراحی وجود داشته باشد. برای مثال اصولا ترمیم آسیب دیدگی زانو با عمل جراحی آرتروسکوپی زانو امکان پذیر است. یکی از رایج ترین موارد آسیب دیدگی زانو که پارگی رباط صلیبی جلویی است را نیز می توان با عمل جراحی درمان کرد. همچنین برای افرادی که به دلیل آرتروز زانو دچار ناپایداری یا خالی شدن زانو شده اند ممکن است جراحی تعویض مفصل زانو پیشنهاد شود.
در صورتی که پارگی منیسک علت خالی کردن زانو باشد، ترمیم آرتروسکوپیک منیسک توسط جراح زانو بهترین روش درمان است. چنانچه دچار ناپایداری زانو هستید، سعی کنید در مرحله ابتدایی به دنبال بهترین فوق تخصص زانو باشید تا ایشان بنابر تشخیص خود بهترین روش درمانی برای خالی کردن زانو را پیشنهاد دهند که اصولا در مراحل ابتدایی و موارد خفیف روش های غیرجراحی پیشنهاد می شود.
