جراحی تعویض مفصل لگن یا آرتروپلاستی لگن در شیراز

مفصل لگن یک مفصل به شکل گوی و حفره است این مفصل بین سر استخوان و استابولوم لگن( یک فرو رفتگی که در قسمت تحتانی لگن قرار دارد) تشکیل شده است. در برخی مواقع این ناحیه دچار آرتروز یا ساییدگی می‌شود و یا عواملی مانند روماتیسم، سیاه شدن سر استخوان، ضربه یا تصادفات شدید سبب آسیب شدید به این ناحیه می‌شود در این صورت پزشک مجبور به تعویض مفصل لگن می‌شود. مفصل ران یک مفصل چند محوری است و دامنه وسیعی از حرکت را امکان پذیر می‌کند خم شدن، کشیدن بدن، چرخش به درون، چرخش به بیرون با این حال این مفصل تحرک را فدای ثبات می‌کند زیرا برای تحمل وزن طراحی شده است و کل وزن بدن در هنگام ایستادن به اندام تحتانی بدن منتقل می‌شود

علائمی که ممکن است در این نوع آسیب در فرد پدیدار شود:

• احساس درد شدید در ناحیه لگن در تمام ساعات شبانه روز که ممکن است مانع از انجام فعالیت‌های روزمره عادی شود
• راه رفتن حتی در یک مسافت کوتاه نیز برای فرد مشکل باشد و نیاز به واکر یا عصا داشته باشد
• شکستگی یا ترک خوردگی در این ناحیه بخصوص در افراد سالخورده و پیر که استخوان‌ها به سختی جوش می‌خورند
• وجود تومور یا توده‌ در این ناحیه
• تورم، سفتی و عدم انعطاف پذیری در ناحیه لگن

آیا از درد ناحیه لگن رنج می برید؟ آیا برای درمان درد ناحیه لگن بسیاری از راه ها را امتحان کرده اید ولی نتیجه مطلوبی را کسب نکرده اید؟ آیا قصد جراحی تعویض مفصل لگن را دارید؟ با ما در ادامه مطلب همراه باشید تا اطلاعات کامل درباره عمل آرتروپلاستی لگن در اختیار شما قرار دهیم.

آرتروپلاستی لگن چیست؟

آرتروپلاستی لگن که با عنوان جراحی تعویض مفصل لگن نیز شناخته می شود یکی دیگر از انواع جراحی تعویض مفصل است که با برداشت و تعویض بخشی از لگن و فمور همراه می باشد و با هدف تسکین درد و سفتی ناشی از آرتریت انجام می شود. از این روش جراحی هم چنین برای درمان آسیب هایی مانند شکستگی و یا رشد نامناسب لگن و ران نیز استفاده می شود.

جراحی تعویض مفصل لگن روشی است که در آن پزشک با جراحی، مفصل لگن آسیب دیده را برمی‌دارد و آن را با یک مفصل مصنوعی که اغلب از جنس فلزی یا پلاستیکی است جایگزین می‌کند. البته این روش زمانی اجرا می‌شود که گزینه‌های درمانی دیگر کارآمد نبوده باشد. این عمل عمدتا برای تسکین درد و سفتی مفصل ران ناشی از آرتریت مفصل ران انجام می شود و گاهی اوقات برای درمان آسیب هایی مانند شکستگی یا رشد نامناسب لگن و سایر شرایط استفاده می شود.

این نوع جراحی با بیهوشی عمومی انجام می‌شود سپس پزشک در امتداد کناره لگن برشی ایجاد می‌کند و با حرکت دادن عضلات متصل به بالای استخوان ران، مفصل ران نمایان می‌شود سپس قسمت توپی مفصل هماه با بخشی از استخوان ران با برش توسط اره مخصوص بریده شده و یک مفصل مصنوعی با استفاده از ماده خاصی به استخوان ران متصل می‌شود سپس قسمت سوکت جایگزین (شامل قسمت حفره مانند پروتز) را به استخوان لگن متصل و یک بخش تیز و عمودی از پروتز داخل استخوان ران فرو رفته و قسمت گوی مانند به سر آن متصل می‌شود و سپس قسمت گوی و حفره را به یکدیگر متصل می‌کنند، و در نهایت ماهیچه‌ها دوباره بسته و جای برش بخیه زده می‌شود. امروزه پزشکان از روش‌های کم تهاجمی با برش‌های کوچک استفاده می‌کنند این روش هم میزان خون‌ریزی، درد پس از جراحی، مدت اقامت در بیمارستان و میزان اسکار ناشی از جراحی را کاهش می‌دهد.

در برخی موارد نیز پزشکان از تعویض جزئی مفصل ران استفاده می‌کنند که شامل تعویض تنها یک طرف مفصل ران به جای هر دو طرف است این روش بیشتر در بیماران مسن‌تری که لگن آن‌ها دچار شکستگی شده است انجام می‌شود

دلایل استفاده از تعویض مفصل لگن چیست؟

در صورت بروز علائمی از آرتریت از قبیل:

• درد شدید در ناحیه لگن که با مصرف دارو بهبود نمی یابد و باعث مختل شدن فعالیت های روزانه و یا خواب می شود.
• سفت شدن لگن که محدودیت های حرکتی ایجاد می کند و راه رفتن سخت خواهد شد

جراحی آرتروپلاستی لگن از سوی متخصص ارتوپدی تجویز خواهد شد.

مفصل لگن، مفصلی است متشکل از سر توپی شکل و سوکت. سر توپی شکل که قسمت فوقانی فمور را تشکیل می دهد، سر استخوان فمور نام دارد. سوکت که استابولوم نام دارد، بخشی از لگن می باشد. سر توپی شکل داخل سوکت به حرکت در می آید و امکان حرکت و چرخش پا را فراهم می کند.

در یک مفصل لگن طبیعی، بافت نرم و غضروف، سر توپی شکل و سوکت را تحت پوشش قرار می دهند. در صورتی که غضروف دچار ساییدگی شود و یا آسیب ببیند، استخوان ها نیز بر روی هم ساییده خواهند شد. این شرایط که اصطلاحا استئوآرتریت نام دارد، با درد و محدود شدن دامنه حرکتی همراه خواهد بود.

زمانی که مفصل لگن درگیر آرتریت می شود، راه رفتن و یا انجام کارهای روزانه با درد همراه خواهد بود. مصرف داروهای غیر استروئیدی و ضد التهابی و یا فیزیوتراپی می توانند به تسکین درد کمک کنند. اما در بیشتر موارد، جراحی تعویض مفصل لگن از سوی پزشک تجویز خواهد شد.

قبل از جراحی تعویض مفصل لگن چه باید کرد؟

اقداماتی وجود دارد که رعایت آن ها چه قبل از عمل و چه بعد از آن توسط بیمار الزامی می باشد.

• نکته مهم این است که بیمار باید لیستی از داروهای مصرفی را در اختیار پزشک قرار دهد. مصرف داروهای رقیق کننده خون، مسکن ها و ویتامین ها از چند هفته قبل از جراحی باید قطع شوند، چرا که روند لخته شدن خون را مختل می کنند.
• تست های آزمایشگاهی و یا تصویربرداری که از سوی پزشک تجویز می شوند، باید انجام شوند.
• در برخی بیماران، نیاز است که قبل از جراحی کاهش وزن داشته باشند.
• بیمار از شب قبل از جراحی، نباید وعده غذایی مصرف کند.

جراحی آرتروپلاستی لگن

آرتروپلاستی لگن به سه روش انجام می شود:

• تعویض کامل مفصل لگن
• تعویض جزئی مفصل لگن
• بازسازی سطح مفصل لگن

تعویض کامل مفصل لگن، شایع ترین روش است که در آن، مواد مصنوعی یا همان پروتز جایگزین بخش های آسیب دیده مفصل می شود.

تعویض جزئی مفصل و بازسازی سطح مفصل، با توجه به سن و فعالیت بدنی بیمار در نظر گرفته می شوند:

تعویض جزئی مفصل لگن شامل تعویض یک سمت مفصل به عنوان مثال سر استخوان فمور می باشد.

این روش جراحی مناسب برای افراد مسنی است که دچار شکستگی لگن نیز شده اند.

بازسازی سطح مفصل لگن، مناسب برای بیماران جوانی است که از لحاظ بدنی فعال هستند.

در بسیاری از موارد نیاز است بیمار یک تا دو شب را در بیمارستان بستری بماند. اما گاهی ممکن است بیمار همان روز از بیمارستان مرخص شود.

دوره نقاهت و مراقبت های بعد از عمل تعویض مفصل لگن

• بسیاری از بیماران بعد از جراحی می توانند به کمک عصا و واکر راه بروند. به مرور زمان و با طی شدن روند بهبودی، مسافت راه رفتن باید افزایش یابد.
• در صورت احساس درد و ناراحتی، می توان از داروهای مسکن تجویز شده از سوی پزشک مصرف کرد.
• یکی از نکات مهم بعد از جراحی، شرکت در جلسات فیزیوتراپی به مدت شش تا هشت هفته می باشد. بسیاری از بیماران بعد از پشت سر گذاشتن این دوره، قادر به انجام کارهای روزانه و یا شرکت در فعالیت های ورزشی خواهند بود.
• بیمار شش هفته بعد از جراحی، قادر به رانندگی کردن خواهد بود.

جراحی آرتروپلاستی لگن، از جمله روش های موفق در زمینه ارتوپدی است و پروتز در حدود ده تا بیست سال ماندگاری خواهد داشت. نتایج و درصد موفقیت این روش جراحی به سن و سطح فعالیت بدنی بیمار بستگی دارد.

عوارض بعد از تعویض مفصل لگن

احساس درد، کمی خون‌ریزی، سفت شدن عضلات پس از عمل جراحی تعویض مفصل لگن طبیعی و البته ناپایدار خواهد بود اما یکی از عوارضی که احتمال آن در روزهای اول پس از عمل جراحی بالاست، همچنین امکان بروز عفونت در صورت رعایت نکردن موارد بهداشتی وجود دارد. شل شدگی یا ساییدگی مفصل نیز در صورتی که نکات مراقبتی پس از جراحی تعویض مفصل رعایت نشود، از عوارض بعد از جراحی مفصل می‌باشد. آمبولی و لخته شدن خون بعد از جراحی و همچنین آسیب‌های عروقی و عصبی از جمله عوارض احتمالی و البته مهم پس از جراحی تعویض مفصل می‌باشد.