زانو یک ساختار پیچیده و یکی از مفاصل تحت فشار بدن می باشد. این مفصل بزرگترین مفصل بدن بوده و برای حرکت حیاتی است همچنین در برابر صدمات مختلف، آسیب پذیر است.
حقایقی کوتاه در مورد آناتومی زانو
- زانو بزرگترین و پیچیده ترین مفصل بدن است.
- زانو استخوان ران، استخوان ساق پا، نازک نی (در سمت بیرونی ساق پا) و کاسه زانو را به هم متصل می کند.
- شرکت در ورزش و فعالیت های تفریحی از عوامل خطر آسیب به زانو هستند.
- ضربه مستقیم به زانو یک آسیب جدی است و نیاز به درمان دارد.
آناتومی زانو
زانو مفصلی است که وظیفه تحمل وزن و حرکت را بر عهده دارد. از استخوان ها، منیسک، رباط ها و تاندون ها تشکیل شده است. زانو برای انجام کارهای ذیل طراحی شده است:
- بدن را در حالت عمودی نگه می دارد
- به پایین آوردن و بالا بردن بدن کمک می کند
- در حالت قرار گیری بدن ثبات ایجاد می کند
- به عنوان ضربه گیر عمل می کند
- اجازه چرخش پا را می دهد
- راه رفتن را کارآمدتر می کند
استخوان ها
استخوان ران، درشت نی (استخوان ساق پا) و کشکک (کاسه زانو) استخوان های زانو را تشکیل می دهند. مفصل زانو این استخوان ها را در جای خود نگه می دارد. کشکک یک استخوان مثلثی شکل کوچک است که در جلوی زانو و در داخل عضله چهار سر ران قرار گرفته است. با ضخیم ترین لایه غضروف در بدن پوشیده شده است زیرا نیروی زیادی را تحمل می کند.
غضروف
دو نوع غضروف در زانو وجود دارد:
منیسک: نوعی غضروف در مفصل زانو است. منیسک بین سطح غضروف و استخوان قرار دارد. منیسک ها همچنین حاوی اعصابی هستند که به بهبود تعادل و ثبات کمک می کنند و از توزیع صحیح وزن بین استخوان ران و درشت نی اطمینان حاصل می کنند.
زانو دارای دو منیسک است:
- میانی – در سمت داخلی زانو
- جانبی – در سمت بیرونی زانو
مقالات دیگر: پارگی مینیسک زانو
غضروف مفصلی: در استخوان ران، بالای استخوان درشت نی و پشت کشکک یافت می شود. یک لایه نازک از غضروف است که به عنوان یک ضربه گیر عمل کرده و به حرکت نرم استخوان ها روی یکدیگر کمک می کند.
رباط ها (لیگامان ها)
رباط ها بافت های سختی هستند و مانند طناب های قوی برای اتصال استخوان ها به یکدیگر عمل کرده و از حرکت بیش از حد جلوگیری می کنند. زانو دارای چهار رباط است:
- ACL (رباط متقاطع قدامی) – از لغزش استخوان ران به سمت عقب روی استخوان درشت نی و لغزش استخوان درشت نی به سمت جلو روی استخوان ران جلوگیری می کند.
- PCL (رباط متقاطع خلفی) – از لغزش استخوان ران به سمت جلو روی استخوان درشت نی و یا لغزش استخوان درشت نی به سمت عقب روی استخوان ران جلوگیری می کند.
- MCL (رباط جانبی داخلی) – از حرکت پهلو به پهلوی استخوان ران جلوگیری می کند.
- LCL (رباط جانبی خارجی) – از حرکت پهلو به پهلوی استخوان ران جلوگیری می کند.
تاندون ها
تاندون ها ثبات مفصل را فراهم می کند. آنها شبیه رباط ها هستند، اما به جای پیوند دادن استخوان به استخوان، استخوان را به ماهیچه متصل می کنند. بزرگترین تاندون زانو تاندون کشکک است که کاسه زانو را میپوشاند، از ران بالا میرود و به عضلات چهارسر ران میچسبد.
ماهیچه ها
اگرچه آنها بخشی از مفصل زانو نیستند، اما عضلات همسترینگ و چهار سر ران عضلاتی هستند که ساق را تقویت کرده و به خم شدن زانو کمک می کنند.
عضله چهار سر ران چهار عضله است که زانو را صاف می کند. همسترینگ سه ماهیچه در پشت ران است که زانو را خم می کند.
کپسول مفصلی
کپسول مفصلی کیسه ای غشایی است که مفصل زانو را احاطه کرده است و با مایعی به نام مایع سینوویال پر شده که مفصل را روان و تغذیه می کند.
بورسهای زانو
بورسهای زیادی در اطراف زانو شناخته شدهاند که در تسهیل حرکت بخشهای مجاور خود نقش دارند. بورسها کیسههای کوچک حاوی مایع زلالهای (سینوویال) هستند که در اطراف مفصل وجود داشته و ممکن است با مفصل درارتباط باشند یا ارتباطی نداشته باشند.
صدمات رایج به زانو
زانوها اغلب در حین فعالیت های ورزشی، ورزش یا در اثر زمین خوردن آسیب می بینند. درد و تورم، دشواری در تحمل وزن و بی ثباتی شایع ترین علائمی هستند که با آسیب زانو تجربه می شوند.
رگ به رگ شدن و کشیدگی منجر به آسیب به رباط ها می شود. ACL و MCL رباط هایی هستند که اغلب آسیب می بینند. این آسیبها معمولاً در ورزشهایی مانند فوتبال و بسکتبال اتفاق میافتند که در آن زانو ممکن است یک حرکت چرخشی ناگهانی یا تغییر جهت سریع انجام دهد.
پارگی منیسک عموماً در حین ورزش هایی که زانو می چرخد اتفاق می افتد. حتی سایش طبیعی ناشی از افزایش سن میتواند منیسک را تضعیف کرده و با یک چرخش ساده و ناهنجار در طول فعالیتهای عادی روزانه پاره شود. علائم پارگی معمولاً درد، سفتی، تورم، قفل شدن و کاهش توان حرکتی است.
شکستگی اغلب در اثر ضربه، مانند زمین خوردن، تصادفات وسایل نقلیه موتوری و ورزش ایجاد می شود. شایع ترین استخوانی که در اطراف زانو شکسته می شود کشکک (کاسه زانو) است.
درمان صدمات وارد شده به زانو
تمام آسیب های زانو باید در اسرع وقت توسط پزشک متخصص بررسی شود. درمان اساسی برای آسیب های شایع زانو عبارتست از استراحت، استفاده از کمپرس یخ و استفاده از مسکن های بدون نسخه مانند ایبوپروفن است. همچنین شروع تمرینات تقویتی و کششی 24 تا 48 ساعت پس از آسیب های جزئی یا طبق توصیه پزشک حائز اهمیت است. باید به تدریج به فعالیت های عادی بازگشت. در برخی موارد، مانند پارگی ACL، انجام جراحی آرتروسکوپی برای ترمیم آسیب ضروری می باشد. استفاده از عصا می تواند برای مدت محدودی برای جلوگیری از آسیب بیشتر توصیه شوند. فیزیوتراپی اغلب برای کمک به بهبودی فرد در محدوده حرکتی بدون درد توصیه می شود. بدون گذراندن دوره نقاهت کافی، فرد به طور مداوم دچار مشکلات زانوی آسیب دیده خواهد شد. هدف از درمان بازگرداندن ثبات، قدرت و تحرک است.
راه های پیشگیری از آسیب رسیدن به زانو
رعایت نکات ذیل می تواند از بروز آسیب جلوگیری کند:
- قبل و بعد از ورزش با پیاده روی و حرکات کششی به آرامی بدن خود را گرم کنید.
- با انجام دوچرخه ثابت یا ورزش کردن با وزنه، عضلات پا را قوی نگه دارید.
- از تغییرات ناگهانی در هنگام ورزش خودداری کنید.
- کفش های فرسوده خود را تعویض کنید.
- برای جلوگیری از فشار اضافی بر روی آن، وزن خود را متناسب نگه دارید.
- همیشه کمربند ایمنی ببندید.
- در ورزش هایی که ممکن است زانوها آسیب ببینند از محافظ استفاده کنید.
۰ دیدگاه