ورزشکاران جز آن دسته از افرادی هستند که در تمرینات خود در معرض آسیب دیدگی بیشتری قرار دارند، به خصوص در نواحی مانند زانو. آسیب های ورزشی زانو در پی وارد آمدن فشار شدید به زانو و یا تغییر مسیر ناگهانی ایجاد می شود.
چه ورزش های سبب آسیب دیدگی زانو می شوند؟
معمولا در ورزش هایی که با فرود آمدن بر روی زمین از ارتفاع همراه هستند، ورزشهایی با حرکات چرخشی یا با تغییر مسیر ناگهانی در سرعت همراه هستند. افرادی که در ورزش هایی مانند بسکتبال، فوتبال، ژیمناستیک، اسکی و دو فعالیت می کنند، بیشتر در معرض آسیب های ورزشی زانو قرار دارند.
شایع ترین آسیب دیدگی های زانو در ورزشکاران
آسیب های حاد می تواند با کشیدگی و در برخی موارد پارگی رباط و یا شکستگی همراه باشد. تکرار آسیب دیدگی نیز می تواند منجر به بروز تاندونیت یا التهاب تاندون شود. در ادامه با ما همراه باشید تا به بررسی شایع ترین آسیب های ورزشی زانو بپردازیم:
سندرم درد پاتلوفمورال
این سندرم که با عنوان زانوی دونده نیز شناخته می شود، شایع ترین درد در زانو محسوب می شود. اگر فردی به طور مرتب از درد در ناحیه جلوی زانوی خود شکایت می کند، می تواند به دلیل استفاده بیش از حد از زانو، به این سندرم مبتلا شده باشد.
تاندینیت
تاندینیت با عنوان التهاب و تورم تاندون ها شناخته می شود. تاندون پاتلا که از پاتلا (کاسه زانو) به استخوان ساق پا در زیر زانو وصل میشود، می تواند ملتهب شود.
پارگی رباط ها و آسیب های غضروف
آسیب های وارده به رباط ها و غضروف می تواند در پی ضربات شدیدی که به زانوها وارد می شود، ایجاد گردد مانند تصادفات یا بازی فوتبال. پارگی و یا کشیدگی رباط داخلی ( MCL) و یا رباط صلیبی قدامی( ACL)، شایع ترین آسیب دیدگی رباط می باشند.
پارگی رباط صلیبی قدامی با جراحی و پارگی رباط داخلی زانو اغلب با استراحت و برنامه بازتوانی بهبود می یابد.
شکستگی ها
شکستگی زانو، به ندرت برای ورزشکاران اتفاق می افتد. با این حال، احتمال آسیب دیدگی صفحه رشد در زانو وجود دارد. به همین خاطر، امروزه در مراکز بزرگ ورزشی دنیا کلاس های آموزشی و مشاوره برای ورزشکاران سنین پایین ( زیر ۱۷ سال) و برای والدین و مربیان آنها برگزار میشود که طی آن نحوه صحیح حرکات ورزشی در راستای کاهش شانس آسیب دیدگی آموزش داده میشود.
علائم آسیب دیدگی زانو ناشی از آسیب های ورزشی
افرادی که به دلیل فعالیت های ورزشی گفته شده دچار آسیب دیدگی زانو می شوند، ممکن است یک و یا ترکیبی از علائم زیر را تجربه کنند:
- درد اولیه بسیار شدید
- ورم پس از آسیب دیدگی زانو
- درد عمیق در ناحیه زانو
- احساس خالی کردن زانو
- احساس قفل شدن زانو
- اختلال در حرکت
- احساس گرم شدن زانو
- ناتوانی تحمل وزن بدن
- حساسیت به لمس
- کبودی
- بی حسی
برخی از این علائم مانند ورم و حساسیت به لمس بلافاصله پس از آسیب دیدگی زانو تجربه می شود اما برخی دیگر از علائم مانند کبودی ممکن است چند روز پس از آسیب دیدگی زانو دیده شود و یا تشدید شود. گاهی در مواردی که آسیب نادیده گرفته شود، و درمان انجام نگرفته باشد، ایجاد تورم های متوالی، احساس خالی کردن یا قفل شدن زانو می کند. گاهی تنها احساسی که بیمار دارد این است که این زانو شبیه زانوی مقابل نیست یا مانند گذشته نمی تواند با آن فعالیت ورزشی دلخواه را انجام دهد و این خطرناک ترین حالت است. چون بیمار آنقدر مشکل ندارد که به درمان آن اقدام نماید، تشخیص آسیب های جزیی برای ارتوپدهای جنرال بسیار مشکل است و در نهایت بدلیل آسیب های جزیی که در طولانی مدت در غضروف و منیسک زانو رخ میدهد، در طولانی مدت با یک زانوی کاملا تخریب شده مراجعه مینمایند و در این مرحله ممکن است درمان مناسبی وجود نداشته باشد.
تشخیص آسیب های زانو
ورزشکارانی که مشکوک به آسیب دیدگی زانو هستند باید به متخصص ارتوپدی( جراح زانو و آسیب های ورزشی) مراجعه کنند.
روش های تشخیصی آسیب های ورزشی توسط پزشک:
- معاینه: پزشک ابتدا از شما سوالاتی در مورد چگونگی آسیب دیدگی، مقدار و ناحیه درد سوالاتی می پرسد و سپس به منظور بررسی وجود تورم، محدودیت های حرکتی، ساییدگی، کبودی یا علائم دیگر آسیب دیدگی زانو را مورد معاینه قرار می دهد.
- بررسی سوابق پزشکی: پزشک به منظور تعیین بیماری های قبلی که ممکن است آسیب دیدگی زانو را افزایش دهد، زانو را مورد بررسی قرار می دهد.
- تصویربرداری: چنانچه در معاینات اولیه پزشک مشکوک به آسیب در زانو شده باشد و با علائمی از آسیب دیدگی در معاینه وجود داشته باشد ، به منظور تشخیص نهایی ممکن است از وی تقاضای عکس برداری و یا MRI داشته باشد.
چه درمانی برای آسیب های ورزشی زانو وجود دارد؟
خوش بختانه اغلب آسیب های ورزشی زانو با استراحت و مراقبت های خانگی بهبود می یابند. اگر درد تا چند روز ادامه پیدا کرد و علی رغم استراحت، تغییری در علائم مشاهده نشد، یا احساس ناخوشایندی از زانو حین فعالیت ورزشی دارید و یا علایمی که در بالا ذکر شد را مشاهده کردید،جهت بررسی های بیشتر به متخصص ارتوپدی و جراح زانو مراجعه کنید.
درمان آسیب های ورزشی زانو می تواند شامل موارد زیر باشد:
- محافظت از زانو؛ استفاده از عصا و واکر هنگام راه رفتن می تواند مفید باشد.
- استراحت؛ از انجام فعالیت های شدید باید خودداری شود. ورزش هایی مانند شنا و دوچرخه سواری در دوران بهبودی توصیه می شوند. هر زمان که احساس بهتری داشتید، ورزش را از سر بگیرید و مراقب فشارهای وارده به زانوی خود باشید.
- کمپرس یخ؛ استفاده از کمپرس یخ به مدت بیست تا سی دقیقه، هر دو تا چهار ساعت یک بار می تواند به تسکین درد و التهاب کمک کند.
- بستن زانو؛ استفاده از باند مخصوص می تواند به تسکین تورم کمک کند.
- بالا نگه داشتن پا؛ بهتر است بالشتی زیر زانو قرار بگیرد تا پا بالاتر از قلب باشد. این کار از میزان ورم کم خواهد کرد.
در صورتی که بهبودی در درد و التهاب حاصل نگردد، طرح درمان با توجه به علت بروز درد و آسیب در نظر گرفته خواهد شد. درمان هایی از قبیل:
- فیزیوتراپی
- جراحی
- بستن زانو با آتل
- ورزش های کششی
آیا راهی برای پیشگیری از بروز آسیب های ورزشی زانو وجود دارد؟
خیر در واقع نمی توان گفت که به طور کامل می توان از بروز آسیب های ورزشی زانو پیشگیری کرد، اما با رعایت یک سری موارد می توان احتمال بروز آسیب را به حداقل رساند. از جمله:
- پوشیدن کفش های مناسب
- عدم وارد آوردن فشار بیش از حد به زانو
- بررسی محیط تمرین و ورزش
- گرم کردن بدن قبل از ورزش
- فراگیری مهارت های خاص در رشته های ورزشی خاص جهت جلوگیری از بروز آسیب ( بخصوص در نوجوانان و نونهالانی که میخواهند فعالیت در رشته ورزشی خاص را شروع نمایند).
