آرتروز یکی از بیماری هایی می باشد که امروزه بدلایل مختلف، افراد بسیاری به آن مبتلا می شوند. در صورتی یک شخص به بیماری آرتروز مبتلا می شود که التهاب و یا تورم مفاصل حرکات طبیعی مفاصل را دچار اختلال کند و این امر بیشتر در افراد مسن شایع است. ما قصد داریم در این مقاله به بررسی بیماری آرتروز، دلیل ابتلا به آرتروز، نشانه های آرتروز و روش های درمانی آرتروز بپردازیم، با ما همراه باشید.
آرتروز چیست؟
آرتروز به معنای التهاب و تورم مفاصل است. این کلمه برای توصیف حدود دویست بیماری مختلف که مفاصل و بافت های اطراف آن را درگیر می کند استفاده می شود. آرتروز نوعی بیماری روماتیسمی است که رایج ترین انواع آرتروز به ترتیب عبارتند از: استئو آرتروز، نقرس، فیبرومیالژیا و آرتروز روماتوئید است.
لازم به ذکر است که برخی از انواع آرتروز مثل آرتروز روماتوئید (RA) و لوپوس می تواند چندیدن مفصل را درگیر کند و باعث بروز علائم گسترده تری شود.
آرتروز چه نشانه هایی دارد؟
به دلیل مختلف بودن انواع آرتروز علائم و نشانه های آن نیز متفاوت است. علائم آرتروز ممکن است به مرور زمان و یا حتی ناگهانی ایجاد شود، اگر یکی از علائم زیر را تجربه کردید حتما به پزشک مراجعه کنید:
- دردهای گاه و بیگاه و یا دائمی.
- ورم: در برخی از انواع آرتروز، پوست روی مفصل آسیب دیده ورم می کند و یا قرمز می شود.
- خشکی و سفتی مفصل: خشکی مفصل یکی از علائم رایج آرتروز است که پس از نشستن طولانی مدت، رانندگی طولانی مدت و یا پس از بیدار شدن از خواب فرد تجربه می کند.
- اختلالات حرکتی: احساس خشکی و درد هنگام حرکت مفاصل و یا احساس درد در هنگام بلند شدن از صندلی می تواند از نشانه های آرتروز باشد.
بیشتر بدانید: روش های درمان آرتروز زانو
انواع آرتروز
- آرتریت التهابی
- آرتروز دژنراتیو
- درد اسکلتی عضلانی و بافت نرم
- دردهای ناحیه کمر
- بیماری بافت همبند
- آرتروز عفونی
- آرتروز متابولیک
آرتریت التهابی
واژه آرتروز به معنای التهاب مفاصل است، اما در برخی مواقع ممکن است این التهاب، تاندون ها و رباط های اطراف مفصل را هم درگیر کند.
همواره التهاب یا تورم بخشی طبیعی از عکس العمل بدن در برابر ویروس ها و باکتری ها یا پاسخی به آسیب هایی مانند سوختگی و یا روند بهبودی بدن است. اما در آرتروزهای التهابی، التهاب مفید نیست و می تواند به سطح مفصل و استخوان های زیرین آن آسیب وارد کند و در نتیجه آن احساس درد، سفتی و تورم را فرد تجربه خواهد کرد. نمونه هایی از آرتریت های التهابی عبارتند از:
- آرتروز روماتوئید
- آرتروز واکنشی
- اسپوندیلیت انکیلوزان
- آرتروز مرتبط با پسوریازیس یا کولیت
آرتروز روماتوئید (RA)
در این نوع از آرتروز سیستم ایمنی بدن، اشتباهاً بافت های بدن علی الخصوص غضروف را مورد حمله قرار می دهد و به دنبال آن فرد التهاب مفاصل، درد و تخریب بافت مفصل را تجربه می کند. غضروف، بافت همبند انعطاف پذیر در مفاصل است که باعث محافظت از مفاصل و کاهش فشار و درد در هنگام دویدن و یا راه راه رفتن می شود. التهاب شدید در مایع مفصل منجر به تخریب غضروف و استخوان میشود و همین امر باعث تغییر شکل مفصل، درد، ورم و قرمزی می شود. نشانه آرتروز روماتوئید (RA) خشکی مفصل پس از استراحت طولانی مدت است که باعث ناتوانی فرد و کاهش کیفیت زندگی وی می شود. تشخیص به موقع و زودهنگام این نوع از آرتروز به مدیریت بهتر بیماری و بهبود آن و همچنین بهبود کیفیت زندگی کمک شایانی می کند.
علائم آرتروز روماتوئید
آرتروز روماتوئید (RA) معمولاً مفاصل مچ دست، انگشتان، زانو و مچ پا را بیشتر درگیر می کند. علائم آرتروز روماتوئید (RA) عبارتند از:
- خشکی مفصل پس از بیدار شدن از خواب.
- درد
- اختلالات حرکتی و تغییر شکل مفصل
- احساس درد در قفسه سینه در هنگام تنفس
- خشکی چشم و دهان در صورت همراهی با سندروم شوگرن
- سوزش، خارش و ترشحات چشمی
- ندول های زیرپوستی
- بی حسی، سوزش و سوزن سوزن شدن دست ها یا پاها
- مشکلات خواب
آرتروز دژنراتیو یا مکانیکی
در این نوع از آرتروز غضروف موجود در انتهای استخوان ها نازک و ناهموار می شود. وظیفه اصلی غضروف های انتهای استخوان ها کمک به حرکت راحت تر مفاصل است. در بیماری آرتروز دژنراتیو یا مکانیکی، بدن برای بازسازی غضروف از دست رفته، شروع به بازسازی استخوان برای بازگرداندن ثبات می کند. که این فرایند می تواند باعث تغییر شکل استخوان ها (بدشکلی مفاصل) و رشد نامطلوب استخوان ها می شود. این بیماری استوآرتروز نامیده می شود که می تواند در نتیجۀ آسیب های قبلی به مفصل مانند شکستگی یا التهاب های قبلی مفصل نیز ایجاد می شود.
درد اسکلتی، عضلانی و بافت نرم
درد اسکلتی، عضلانی و بافت نرم را فرد در بافت های غیر از استخوان ها و مفاصل احساس می کند. درد از عضلات و بافت های نرم حمایت کنندۀ مفصل سرچشمه می گیرد و یا اغلب در قسمتی از بدن که دچار آسیب شده است و یا استفاده بیش از حد از آن شده است احساس می شود. البته در صورتی که درد شدیدتر باشد و با علائم دیگر همراه باشد ممکن است نشان دهندۀ فیبرومیالژیا باشد.
دردهای کمری
سرچشمه دردهای پشت ممکن است از عضلات، دیسک، اعصاب، رباط، استخوان یا مفصل باشد. دردهای ناحیه کمر می تواند ناشی از استئوآرتروز، اسپوندیلوز، دیسک تضعیف شده، استئوپروز و نازک شدن استخوان ها باشد. اگر پزشک نتواند علت دقیق کمردرد را تشخیص دهد، تحت عنوان درد غیراختصاصی شناخته می شود.
بیماری های بافت همبند
بافت همبند، بافت تشکیل دهندۀ تاندون، رباط و غضروف است. بیماری بافت همبند (CTD)بیماری بافت همبند باعث التهاب مفاصل و درد میشود. التهاب ممکن است در سایر بافت های مثل پوست، ماهیچه ها، ریه ها و کلیه ها هم دیده شود و علائم مختلفی غیر از درد مفاصل ایجاد کند. چند نمونه از بیماری بافت همبند شامل لوپوس ، اسکلرودرمی یا اسکلروز سیستمیک، درماتومیوزیت است.
آرتروز عفونی
بعضی از ویروس ها، باکتری ها یا قارچ هایی وارد مفاصل می شوند، گاهاً باعث التهاب و آرتروز عفونی می شوند. ارگانیزم هایی که توانایی آلودگی مفاصل را دارند عبارتند از:
- سالمونلا و شیگلا: از طریق مسمویت های غذایی گسترش پیدا می کند.
- کلامیدیا و گونوره: بیماری هایی از راه روابط جنسی انتقال پیدا می کنند.
- هپاتیت C: عفونتی که از راه خون انتقال پیدا می کند.
عفونت های مفصلی اصولاً با آنتی بیوتیک و سایر داروها قابل درمان است. اما در صورتی که آرتروز شدید باشد و عفونت ادامه دار باشد، ممکن است عفونت مفصلی و آسیب آن به مفصل ادامه دار و غیرقابل بازگشت باشد.
آرتروز متابولیک
در صورتی که تولید اسید اوریک بیش از نیاز بدن باشد و یا بدن نتواند اسید اوریک موجود در خون را به سرعت کافی از کلیه ها دفع کند، در این حالت سطح اوریک اسید خون بالا می رود و موجب تجمع آن در مفاصل می شود و سبب تشکیل کریستال سوزنی شکل در مفصل و در نهایت باعث بیماری نقرس می شود.
عوامل موثر در ابتلا به آرتروز
اکثر انواع آرتروزها عوامل مختلفی در ابتلا به آن ها نقش دارند و برخی از آنها دلیل مشخصی ندارند و به صورت غیرقابل پیش بینی ظاهر می شوند. علت آرتروز با توجه به نوع آرتروز متفاوت است، با این حال دلایل احتمالی ورم مفاصل عبارتند از:
- آسیب و ضربه که می تواند باعث آرتروز دژنراتیو شود.
- متابولیسم غیرطبیعی که منجر به نقرس می شود.
- ارث، مانند استوآرتروز
- عفونت، مانند آرتروز در بیماری لایم
- اختلال در عملکرد سیستم ایمنی بدن، مانند آرتروز روماتوئید و لوپوس
- ژنتیک، برخی ها از نظر ژنتیکی نسبت به سایر افراد بیشتر مستعد بیماری های مفصلی هستند. عواملی دیگری که ممکن است خطر ابتلا به آرتروز را تشدید کند عبارتند از: آسیب ها و یا ضربه های قبلی، عفونت، استعمال دخانیات و برخی مشاغل است.
- رژیم غذایی نامناسب، تغذیه نامناسب می تواند خطر ابتلا به آرتروز را افزایش دهد و غذاهایی که باعث افزایش التهاب می شوند، به ویژه غذاهایی که باعث تحریک پاسخ سیستم ایمنی بدن می شوند همانند غذاهای دریایی، شراب قرمز، استفاده بیش از حد از شکر می تواند نشانه های آرتروز را بدتر کند و موجب نقرس خواهد شد.
برخی از عواملی که خطر ابتلا به آرتروز را افزایش می دهند قابل اصلاح هستند اما برخی عوامل مانند افزایش سن، جنسیت و عوامل ژنتیکی غیرقابل اصلاح و کنترل هستند.
.نکته: شیوع انواع آرتروز در زنان بسیار بیشتر از مردان است. اما نقرس در مردان بیشتر از زنان مشاهده می شود
عوامل خطر قابل اصلاح آرتروز عبارتند از: چاقی، آسیب های مفصلی، عفونت و شغل.
توجه: چاقی بیش از حد، آسیب های مفصلی، برخی از مشاغل که نیاز به خم شدن تکراری زانو و چمباتمه زدن است از دلایل پیشرفت استئوآرتروز است.
